هوش مصنوعی و کودکان؛ خوبی‌ها، بدی‌ها و فرصت ها
هوش مصنوعی و کودکان؛ خوبی‌ها، بدی‌ها و فرصت ها
براساس داده های موسسه تحقیقاتی ادیسون، تخمین زندند در سال ۲۰۲۱ نزدیک به ۹۵ میلیون نفر در آمریکا حداقل صاحب یک اسپیکر هوشمند هستند که این رقم در سال ۲۰۲۰، ۷۶ میلیون نفر بود. علاوه بر این ، ۸۵ درصد از مردم آمریکا صاحب یک گوشی هوشمند هستند که بسیاری از این تلفن‌ها به صورت استاندارد با دستیارهای مجازی مانند سیری یا دستیار گوگل عرضه می شوند.
جای تعجب نیست که هوش مصنوعی‌های خانگی ما به اندازه‌ای که با بزرگسالان در تعامل است با فرزندان ما هم در حال تعامل باشد. اما بزرگ شدن کودکان ما با این لوازم رباتیک که منبع بی پایان از اطلاعات درخواستی را در اختیار آنها می‌گذارد چه تاثیری بر رشد شناختی کودکان ما می‌تواند داشته باشد؟ ما در حال بررسی اثرات مثبت و منفی این تکنولوژی‌ها هستیم و متوجه‌شده‌ایم که چگونه می توانیم با استفاده از روش‌هایی اثرات سو را کاهش دهیم.
بررسی اثرات مثبت هوش مصنوعی !
اثر مثبت اول !
در درجه اول هوش مصنوعی به ارضای کنجکاوی بی پایان کودکان کمک می کند.
دستیارهای مجازی مثل سیری با رابطه‌ی کاربری آسان، یادگیری را برای کودکانی که دائما سوال می پرسند، آسان تر و سریع تر می کنند. در حالی که والدین ممکن است از کنجکاوی ذاتی بچهها که معمولا با پاسخ قانع نمی شود، خسته شوند، دستیارهای مجازی هرگز از پاسخ به “چراهای” کودکان خسته نمی شوند و حتی به کنجکاوی آن ها دامن می زنند.
سولس شن، روانشناس دانشگاه کورنل که نحوه تعامل کودکان با ربات ها را مورد مطالعه قرار داده، می گوید: ” این دستگاه ها برای کودکان مفید هستند. کودکان بسیار کنجکاو هستند و با کمک این ارتباط صوتی می توانند بسیاری از حقایق و اطلاعات را از این دستگاه ها یاد بگیرند، بدون اینکه والدین مجبور باشند تلفن یا کامپیوتر شخصی خود را برای مدت طولانی در اختیار بچهها بگذارند.”
اثر مثبت دوم !
اکتساب سریع واژگان جدید.
شاید شما هم در فضای مجازی ویدیو دختربچه‌ی شش ماهه ای که میگویید “مامان! بابا! هی گوگل؟” را دیده باشید این کودک زمانی درسن دو سالگی با الکسا و گوگل صحبت می‌کرد و این دو نام جزو 50 کلمه اول در فرهنگ لغات او بود. درست است! در حالی که این موضوع همزمان تکان‌دهنده و کمی غیر معقول به نظر میاید اما چیزی که شاهد آن هستیم این است که چشم انداز اولین کلماتی که بچه ها امروز می گویند با حضور تکنولوژی‌های جدید در حال تغییر است و می‌بینیم این مسئله به سرعت در حال رایج شدن است. البته این موضوع مزایایی هم دارد مثلا در یادگیری فرمان هایی مانند “الکسا، چراغ خاموش” یا ” گوگل، زنگ خطر”، کودکان یاد می گیرند که چگونه واضح تر ارتباط برقرار کنند و دایره لغات خود را به سرعت و در سنین پایین تری از نسل های قبل گسترش می‌دهند.
اثر مثبت سوم!
زمان کمتری صرف خیره شدن به صفحه نمایش می‌شود.
در طولانی مدت، بزرگ شدن بچه ها با دستیارهای مجازی و ربات‌ها به عنوان بخشی طبیعی از زندگی روزمره‌ی آنها می تواند زمان خیره شن به صفحه نمایش را برای کودکان امروزی کاهش دهد، به عنوان یک بزرگسال، ما دائما گوشی های خود را برای دیدن اخبار، وضعیت آب و هوا، رسانه های اجتماعی، ایمیل و بسیاری موارد دیگر چک میکنیم. در طول روز زمان بیش از حدی را خیره به صفحه نمایش می‌شویم که به یک اعتیاد تبدیل شده است و بسیاری از ما نمی توانیم آن را ترک کنیم. اما اگر نسل‌های جوان‌تر به‌طور پیش‌فرض از Google Assistant و Alexa و سایر هوش مصنوعی‌ها برای کارهای روزمره استفاده کنند، عادتی که از دوران کودکی در آنها ریشه‌دار می‌شود می‌تواند منجر به کاهش زمان استفاده از صفحه‌نمایش شود!
بررسی اثرات نه چندان خوب یا مفنی !</h6/>
کم رنگ شدن روابط خانوادگی
در گذشته زمانی که نسل های قبلی در مورد تکالیف مدرسه (یا هر چیز دیگری) شک و تردید داشتند، با والدین خود مشورت می کردند. اما در نسل های جدید، چیزی که ممکن است به آن نیاز داشته باشند، تنها یک “ابزار هوشمند کارامد” خواهد بود. اگرچه این موضوع ممکن است جالب به نظر برسد، اما ترس موجود این است که ابزارهای هوشمند مجازی ممکن است روزی جایگزین جنبه‌های حیاتی فرزندپروری شوند.
پاملا هورست – دلا پیترا، موسس و رئیس بخش کودکان و نوجوانان موسسه رسانه های دیجیتال و رشد کودک، در این باره می گویند: ” کودکان تا پیش از این برای پاسخ به سوالات مختلف به والدین و پدربزرگ و مادربزرگ های خود مراجعه می کردند و در نتیجه پیوندی بین آن ها شکل می گرفت.”
آنچه که مطرح شد شاید مهمترین نمونه از گسستگی در پیوند روابط خانوادگی باشد اما در چند دهه اخیر شاید بدون اینکه توجه چندانی به موضوع داشته باشیم، فرزندان ما عموما 5 روز از هفته در مدرسه هستند و بیشتر پاسخ سوالات خود را از بین هم‌سالان و معملمان خود جویا می‌شوند بهتر است علیرغم اینکه هر روز با مدرسه و دوستانشان در ارتباط هستند ما هم به عنوان والدین تمرکزمان را بر روی رفتار‌های که همچنان ارتباط بین والدین و فرزندان را حفظ می‌کند، نگه داریم.
جلسات هفتگی یا ماهانه‌ی مدراس و مراکز آموزشی با والدین به درک بهتر پدر و مادرها از دغدغه‌ها و مسیر یادگیری بچه ها کمک زیادی می‌کند و به والدین فرصت می‌دهد تا از آنچه که فرزندشان در دنیای خود در حال سپری کردن هستند مطلع شوند.
بخش بزرگی از یادگیری در واقع در به چالش کشیدن و سر و کله زدن با اطلاعات جدید است تا با درک فعلی یادگیرنده از مفاهیم مشابه سازگار شود. والدین هنوز فرصت کافی برای ورود به دنیای بچهها، ایجاد زمینه مناسب گفتگو و کمک به فرزندشان از طریق ایجاد یک رابطه صمیمی را خواهند داشت.
فرصت موجود در این تهدید چیست ؟
ابزارهای هوشمند می‌توانند با دادن تاریخچه‌ای از جستجوهای بچهها به والدین، آنها را از موضوعاتی که ذهن فرزندشان را مشغول کرده آگاه کنند، از این طریق اطلاعات کافی در این زمینه را کسب کرده و این فرصت خوبی است تا گفتگوی معنادار و عمیقی بین والدین و فرزندان شکل گیرد و علایق مشترک بین والدین و فرزندان پررنگتر شود. همچنین کودک را تشویق می‌کند تا به دنبال بحث بیشتر با والدین باشد.
تحلیل رفتن قدرت تخیل و خلاقیت
ممکن است بگویید زمانی که ما کودک بودیم با گل و سنگ اسباب بازی درست می‌کردیم! بله درست است در حالی که نسل های قبلی اساسا باید خود را با روش های تخیلی بازی سرگرم می کردند، کودکان امروزی به سادگی به طیف زیادی از بازی های تکنولوژیک و ابزارهای بازی هوشمند دسترسی دارند و با محتوای سرگرم کننده‌ی بی پایانی مشغول هستند تا وقت خود را بگذرانند. این کمبود خلاقیت و تخیل در چنین سنینی به رشد شناختی آسیب می زند و به طور بالقوه می تواند توانایی کودک برای ایجاد روابط سالم با دیگران را تضعیف کند.
آنچه که شاهد آن هستیم این است که ابزارهای هوشمند امروزی مجهز به ورژن کامل هوش مصنوعی نیستند که بتوانند یادگیرنده سریع باشند بلکه از قوانین خاصی پیروی می‌کنند که این قوانین نشان می‌دهد که این ابزار به راحتی قابل کنترل هستند و سبب می‌شود به تنهایی برای پاسخگویی به تمام نیاز‌ها کافی نباشند! اخیرا یک بررسی انجام شده که نشان می‌دهد جستجوهای بچهها در در ابزار هوشمند در مورد محیط‌های روزمره‌ی آنها مثل ورزشگاه‌ها، میادین بازی و یا سیارات دور دست، کنسرت‌های راک و رپ خواننده‌های معروف است و بیشترین موضوعات جستجو و پرسش‌هایشان در لیست شامل می‌شود و برخی از والدین می‌گویند استفاده از ابزارهای هوشمند صوتی کودکان را خلاق‌تر و فعال‌تر می‌کند.
فرصت های موجود در این تهدید چیست؟
دور کردن بچهها از تکنولوژی و ابزرا هوشمند امروزی تقریبا غیرممکن است اما بجای می‌وتانیم بچه ها را با دوره‌های طراحی ربات و برنامه‌نویسی آشنا کنیم تا بجای مصرف کننده‌ی صرف تکنولوژی تولید کننده‌ی آن باشند. این می‌تواند بهترین ابزار برای تقویت خلاقیت بچه‌هاست در دنیای امروز باشد.
جمع آوری و ذخیره‌ی داده و اطلاعات مربوط به کودکان
اگرچه این موضوع هیچ ارتباطی با نکات مثبت یا منفی شناختی که دستیارهای هوشمند خانگی بر روی کودکان ما دارند، ندارد، اما جمع آوری داده ها قطعا ارزش بررسی کردن را دارد. اخیرا آمازون از نسخه جدید Echo Dot Kids رونمایی کرده و به رفع چند مورد از مشکلاتی که کودکان و نوجوانان در تعامل با دستیارهای مجازی داشتند، پرداخته است مثل: درک آسان تر واژگان در حال توسعه، برنامه های مناسب با سن، امکان کنترل والدین، محدودیت های زمانی، توانایی بررسی (و پاک کردن) فعالیت و … که می‌توان گفت جهت جلب رضایت والدین در تلاش بوده است اما با این حال، طبق گزارش نیویورک تایمز، تحقیقات اخیر که توسط دو گروه سرشناس انجام شده است، نشان می دهد که این دستگاه همچنان کودکان را به راحتی قادر می‌سازد تا نام، آدرس خانه، شماره تماس و سایر اطلاعات محرمانه خود را به الکسا اعلام کنند. علاوه بر این، محققان گزارش دادند که آمازون حذف اطلاعات شخصی فرزندان از سیستم را برای والدین دشوار کرده است و برای این کار باید با سرویس مشتری تماس بگیرند تا کل پروفایل پاک شود. این غول فن آوری همچنان نتوانسته رضایت والدین را جلب کند. بررسی محصول جدید آزمان تنها یک نمونه برای اشاره به مشکلات حریم خصوصی کودکان در فضای دیجیتالی امروز بود
مساله مهم این است که اگر ما به عنوان بزرگسال یک دستیار مجازی را به خانه خود بیاوریم، طبیعی است که فرزندانمان بخواهند با آن ها تعامل داشته باشند و اطلاعات مربوط به آن ها جمع آوری شود. اما همه‌ی ما در مورد مفهوم حریم خصوصی کودکان که مورد نقض قرار می‌گیرد توافق نظر داریم.
در حالی که ما به عنوان بزرگسال ذاتا تصمیم آگاهانه ای برای آوردن این دستگاه ها به خانه هایمان می گیریم و یک توافق غیر کلامی را امضا می کنیم که با جمع آوری داده هایمان در ازای شادی و لذتی که هوش مصنوعی برایمان به ارمغان می آورد، مشکلی نداریم، اما چنین قراردادی نه به صورت ذهنی و نه به صورت فیزیکی برای فرزندانمان منعقد نمیشود.
بررسی محصول جدید آزمان تنها یک نمونه برای اشاره به مشکلات حریم خصوصی کودکان در فضای دیجیتالی امروز بود و فرزندان ما نیاز دارند سواد کامپیوتری خود را ارتقا دهند و اصول استفاده درست از هوش مصنوعی را یادبگیرند آنها باید بدانند که یک شهروند دیجیتال چه وظایفی دارد و بدانند چطور باید در برابر مشکلات سایبری از خود محافظت کنند.
خوشبختانه، ما هنوز در مراحل ابتدایی هوش مصنوعی هستیم و اینکه چگونه این دستیارها می توانند بر رشد کودکان ما تاثیر بگذارند تا حد قابل قبولی امکان کنترل و بررسی دارد، ما به عنوان بزرگسالان می توانیم امروز برای امنیت و موفقیت فرزندانمان در دنیای هوش مصنوعی آینده گام‌های حیاتی برداریم.
